Boeren leven al jaren in onzekerheid omdat de landbouw in veel opzichten tegen grenzen aan loopt. De natuur lijdt onder de stikstof uit te veel geproduceerde mest en onder de vernietigende werking van (cocktails van residuen van) chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. In mijn beleving willen veel boeren wel anders maar kunnen ze naar eigen zeggen niet omdat de investeringen in hun bedrijf dat niet toelaten en omdat ze het beleid van de overheid als veel te onzeker ervaren. Boeren hebben perspectief en een doortastend, consistent en duidelijk beleid nodig met visie en een duidelijke stip aan de horizon. Dat blijkt ook uit een enquête die in 2023 onder mijn leiding bij een kleine honderd boeren in Friesland is gehouden.
Dat is dan ook mijn advies aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Zorg dat de consument meer betaalt voor producten met hogere maatschappelijke kosten en de boer (m/v) meer ontvangt voor ecologisch verantwoorde producten. Voor true pricing zie bijvoorbeeld trueprice.org. Een lagere tot nul BTW op residuenvrij gezond voedsel helpt daarbij ook. Dan kan de consument in de supermarkt gemakkelijker de keuze maken voor gezond voedsel zoals biologische producten.
Opbrengstverschil
De lagere opbrengst bij biologisch telen valt mee. Die is eigenlijk alleen in de omschakelingsperiode relevant, met de nu nog lage opbrengstprijs van gangbaar. Maar het zou wel schelen als de bodemkwaliteit bij de omschakeling naar biologisch al goed zou zijn.
Uit een wetenschappelijke studie van Berkeley University blijkt dat (vrij vertaald) “gewasdiversificatie en vruchtwisselingen het opbrengstverschil tussen biologisch en gangbaar beperken (respectievelijk tot 9 ± 4% en 8 ± 5%) wanneer die methoden alleen in biologische systemen worden toegepast. Deze veelbelovende resultaten, gebaseerd op een robuuste analyse van een grotere meta-dataset, suggereren dat een gepaste investering in agro-ecologisch onderzoek om biologische managementsystemen te verbeteren het opbrengstverschil voor sommige gewassen of regio’s enorm zou kunnen beperken of die zelfs kunnen elimineren.”
Duidelijk beleid nodig
Maar boeren hebben tijd en steun – ook financiële – nodig bij de omschakeling. Een doortastend, consistent en duidelijk beleid ook, met een duidelijke stip aan de horizon. Mijn voorstel aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is dan ook: zorg dat alle landbouw uiterlijk in 2050 ecologisch verantwoorde landbouw is, zoals biologische landbouw en regeneratieve biologische landbouw, inclusief natuurinclusieve landbouw en kringlooplandbouw. En zorg dat de boeren daar nu al mee kunnen beginnen. Geef ze zekerheid wat betreft het beleid.
Lees ook: “Hoe ecologische boeren de hele groeiende wereldbevolking kunnen voeden“
Geoliede sector
Boeren die omschakelen hoeven tegenwoordig niet meer zozeer een sprong in het diepe te maken, al staan sommige huidige toeleveranciers misschien niet te trappelen. De biologische landbouw is nu een goed geoliede sector. In Nederland hebben we ketenorganisatie Bionext en in EU-verband IFOAM Organics Europe en wereldwijd IFOAM – Organics International. Deze en andere organisaties werken samen. IFOAM bestaat nu precies 50 jaar en weet goed de weg in Brussel te vinden. De Bioverordening zorgt voor een gelijk speelveld in de EU-landen.
In Nederland vindt goed wetenschappelijk en praktijkonderzoek plaats naar biologische landbouw door het Louis Bolk Instituut en Wageningen University & Research, al is er nog steeds een grote achterstand ten opzichte van de gangbare landbouw. En tegenwoordig is er Organicseeds.NL, het Nederlandse bedrijvennetwerk voor biologisch uitgangsmateriaal.
En onze grote meester is de natuur!
